2024 жылғы жалдау бағасының динамикасы: тұрғын үй қай жерде ең қатты қымбаттады?
Бүгінде әрбір екінші қазақстандықтың өз баспанасыбар. Қазақстан халқының соңғы санағы бойынша, stat.gov.kz деректері бойынша 2024 жылғы 1 шілдеде19,1 миллион адамның тек 9,5 миллионының жекебаспанасы бар. Ал 9,6 миллион адам жалға алынғантұрғын үйде тұруға мәжбүр. Осы деректергебайланысты жалдау бағасының өзгеруі мен өсуіҚазақстан халқының көпшілігі үшін өте маңызды. 2024 жылдың басынан жылдың соңына дейін жалдау бағасықалай өзгерді? Тұрғын үйді жалға алу бағасының өсуінене әсер етеді және 2024 жылдың соңында не күтугеболады? Осы және басқа да сұрақтардың жауабын осы мақалада оқи аласыз.
OLX аналитикалық қызметінің мәліметінше, 2024 жылдың қаңтарынан жылдың соңына дейінҚазақстанда тұрғын үйді жалға алу бағасы орташаесеппен қалаға байланысты 10–15%-ға өсті. Бағаныңең жоғары өсуі Алматы, Астана, Шымкент, Ақтау, Атырау, Петропавл және басқа да бірнеше қалалардатіркелді.
Елдің ірі қалаларын саралай отырып, жалға алубағасының айтарлықтай өсуі келесі көрсеткіштерменбайқалды: Алматыда жалпы ауданы 30–40 шаршыметрді құрайтын 1 бөлмелі пәтердің жалдау құны 2024 жылдың басымен салыстырғанда желтоқсанда 100 000 теңгеден 120 000 теңгеге дейін өсті, жалпы ауданы 40–60 шаршы метрді құрайтын 2 бөлмелі пәтер – 200 000 теңгеден 220 000 теңгеге дейін қымбаттады, жалпыауданы 60–70 шаршы метрді құрайтын 3 бөлмелі пәтер– 280 000 теңгеден 300 000–350 000 теңгеге дейін, кейжағдайларда орналасқан жері, жөндеуі және басқа да басымдықтары ескеріліп, 500 000 теңгеге дейін жетті.
Кейбір қалаларда, мысалы, Ақтау, Астана, Атырау, Шымкент және Петропавлда жалдамалы тұрғын үй бағасы әртүрлі болды. Жалпы ауданы 20–29 шаршы метрді құрайтын 1 бөлмелі пәтердің құны Ақтауда 2024 жылдың басымен салыстырғанда 20 000 теңгеге өсіп, 80 000 теңгені құрады. Астанада жалпы ауданы 29–39 шаршы метр болатын 1 бөлмелі пәтердің құны 120 000 теңгеге жетіп, баға 30 000 теңгеге артты. Атырау мен Шымкентте жалпы ауданы 20–29 шаршы метрден 30–39 шаршы метрге дейінгі 1 бөлмелі пәтерлердің жалға алу құны 60 000–80 000 теңгені құрап, 2024 жылдың басымен салыстырғанда 20 000 теңгеге өсті.
Қазақстанның танымал OLX маркетплейсіндегі ең өзекті әрі сұранысқа ие 2 бөлмелі пәтерлердің бағасы ірі қалалар бойынша келесідей болды: Ақтауда жалпы ауданы 40–60 шаршы метрді құрайтын пәтерлердің жалға алу құны 120 000 теңге, бұл жылдың басымен салыстырғанда 20 000 теңгеге жоғары, Алматыда жалпы ауданы 40–60 шаршы метрді құрайтын пәтерлердің жалдау құны 220 000 теңге, баға 30 000 теңгеге өскен, Астанада жалпы ауданы 40–49 шаршы метрді құрайтын пәтерлердің бағасы 180 000 теңгені құрап, 20 000 теңгеге артты, Атырауда жалпы ауданы 40–59 шаршы метр болатын пәтерлердің құны 150 000 теңге, бұл жылдың басымен салыстырғанда 15–20 000 теңгеге жоғары, Шымкентте жалпы ауданы 40–50 шаршы метрді құрайтын пәтерлердің жалға алу құны 110 000 теңгеден бастап, 20–25 000 теңгеге өсім байқалды.
Жоғарыда аталған қалалардағы жалпы ауданы 70-89 - дан 90 ш.м. дейінгі үш және төрт бөлмелі пәтерлер баға диапазонында 2024 жылдың басымен салыстырғанда 300 000 теңгеден 500 000 теңгеге дейінгі баға көрсеткіштерімен 50 000 теңге өсім көрсетті.
Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығының бас талдаушысы Рамзан Досов Қазақстанныңжылжымайтын мүлік бағасының өзгеруі мен өсуікоммуналдық қызметтер бағасының өсуі, маусымдық, халықтың өсуі, урбанизация және халықтың көші-қонысияқты көптеген факторларға байланысты екенінбірнеше рет атап өтті. Мәселен, 2024 жылдың басындаАлматыда көші-қон 15,8 мың адамды, Астанада 29,3 мың адамды құрады, ал халықтың жалпы өсімі +126 000 адамды құрады.
Сондай-ақ, Қазақстанның көптеген сарапшыларыжалдау құнын валюта бағамына байланыстыруфактісін растайды және жылжымайтын мүлікбағасының доллардың қымбаттауымен байланыстыекендігіне баса назар аударады. Жалға беру кезіндеменшік иелері жалдау бағасына бағаны көтерудіқамтиды. Мәселен, Алматы, Астана, Шымкент, Ақтау, Атырау және Петропавл сияқты Қазақстанның негізгі іріқалаларында ҚР СЖжРА Ұлттық статистика бюросының деректеріне сәйкес 2023 жылдың соңы - 2024 жылдың басы кезеңінде абаттандырылған тұрғынүйге жалдау ақысы 6,7% - ға өсті және Облысорталықтары мен Қазақстанның негізгі ірі қалаларыбойынша іріктеп байқауға қатысты өсу серпініменқарқынды өсім береді.
OLX қызметінің талдауына сәйкес, көптегенқазақстандықтардың ипотекалық несие төлегеннен гөріжалдау ақысын төлеу тиімдірек екені анық. Халықтыңосы санаты үшін мамандардың болжамдары үмітсыйлайды. Айта кету керек, доллар бағамы 500 теңгеден асса да, уақыт өте келе Қазақстандықжылжымайтын мүлікті жалға беру нарығы бұрынғыорнықты бағаларға оралады.