Қазақстан жасанды интеллектті енгізуге ең дайын 50 елдің қатарында
Жасанды интеллект (ЖИ) әлемдік экономикаға белсенді түрде енгізілуде және еңбек нарығын, цифрлық инфрақұрылымды және жеткізу тізбектерін өзгертуге уәде береді. Халықаралық валюта қорының бағалауы бойынша, ЖИ қазірдің өзінде әлемдік жұмыспен қамтудың шамамен 40%-ына әсер етіп отыр, және кейбір салалар автоматтандыруға көбірек бейім.
Қазіргі уақытта ЖИ-ді енгізу бойынша ұлттық стратегиялар 60 елде, соның ішінде Бразилия, Қытай, ЕО елдері, Сингапур, Оңтүстік Корея және АҚШ-та әзірленген. ЖИ-ді реттеуге деген көзқарастар әртүрлі: мысалы, АҚШ-тағы ЖИ құқықтары туралы заң жобасындағы қағидалардан бастап, ЕО-да деректер мен киберқауіпсіздікке қатысты кешенді ережелерге дейін өзгереді.
Елдер арасында ЖИ қолдануды стандарттау үшін альянстар құрылуда. 2020 жылы құрылған ЖИ бойынша жаһандық серіктестікке Бразилия, Канада, Жапония және АҚШ сияқты 29 қатысушы ел кіреді. Сарапшылар реттеу процестері жүргізіліп жатқанымен, ұйымдарға заңды, беделдік, ұйымдастырушылық және қаржылық тәуекелдерді азайту үшін шаралар қабылдау қажеттілігін атап өтеді.
ХВҚ-ның 2023 жылғы ЖИ-ге дайындық индексі бойынша Сингапур (0,8 балл) ЖИ-ді енгізуге ең дайын ел болып танылды, одан кейін Дания (0,78 балл) және АҚШ (0,77 балл) келеді. Еуропа елдері өздерінің цифрлық инфрақұрылымы, білікті жұмыс күші және ЖИ енгізу қарқынының жоғары болуына байланысты көш бастап келеді. ХВҚ-ның ЖИ-ге дайындық индексі төрт негізгі факторға негізделген: цифрлық инфрақұрылым, адами капитал, технологиялық инновациялар және құқықтық негіздер.
Жалпы, индекс 174 елді қамтиды және Халықаралық еңбек ұйымы, Дүниежүзілік банк және Дүниежүзілік экономикалық форум сияқты ұйымдардың деректеріне сүйенеді.
Қазақстан ЖИ-ді енгізуге дайындық бойынша әлемдегі ең үздік 50 елдің ішінде 48-орынға ие болды, индексі – 0,55 балл. Орталық Азия және ЕАЭО өңірінде Қазақстан тек Ресейден ғана (47-орын, 0,56 балл) кейін орналасқан.
McKinsey & Company консалтинг агенттігінің пікірінше, Қазақстандағы ЖИ-ді қолданудың перспективалы бағыттарының бірі – мемлекеттік қызметтерді географиялық ақпараттық жүйелер арқылы трансформациялау. Мәселен, инфрақұрылымның тиімділігін арттыру үшін Қазақстан ауылдық өңірлерде географиялық, демографиялық және экономикалық деректерді біріктіретін модельдерді қолданады. Осы модельдер негізінде үкімет елдің ауыл халқының 90%-ын қамтитын, даму әлеуеті жоғары 3500 ауылды анықтады. Мұндай тәсілдің арқасында үкімет негізгі қызметтерді дәлірек және тиімдірек ұсына алады және ауылдық жерлердегі инфрақұрылымды дамытуға мүмкіндік береді.
Рейтингтің соңғы орындарын негізінен Африка елдері мен Ауғанстан иеленген. Оңтүстік Судан ең соңғы орында (0,11 балл), одан кейін Ауғанстан (0,13), Орталық Африка Республикасы (0,18) және Сомали (0,2 балл) тұр.