Қазақстанда әрбір үшінші балаға байланысты онлайн-өмір отбасында жанжал тудырады
Қазақстандағы “Касперский зертханасы” жүргізген сауалнамаға сәйкес, балалардың онлайн-өмірі әрбір үшінші отбасында (33%) жанжалға себеп болады. Бұл жанжалдардың басты себебі – баланың интернетте қанша уақыт өткізетіні (71%).
Гаджеттерді шектен тыс пайдалану көптеген отбасылар үшін маңызды мәселе болып табылады, балалардың жас ерекшеліктеріне қарамастан. Бұл қиындыққа тап болған ата-аналардың 67%-ы отбасындағы ең үлкен баланың 4-6 жаста екенін айтса, 7-11 жастағы балалар үшін бұл көрсеткіш 79%-ға жеткен, ал 12-15 жастағы балалар арасында 68%-ды құрайды.
Жанжалдардың тағы бір кең тараған себебі – баланың онлайн ойындарға көп уақыт арнауы (36%). 7-11 жастағы балалары бар ата-аналардың 42%-ы осы мәселені жиі көтереді. Сонымен қатар, ата-аналар балаларының интернетте тек сөйлесіп, пайдалы ештеңе жасамайтынына да шағымданады (26%). Бұл шағымдар негізінен 12-15 жас аралығындағы балалардың ата-аналарынан түскен (33%). Дегенмен, бұл мәселелер барлық жастағы балаларды қамтиды.
Ата-аналар аз айтқан тағы бірқатар жанжал себептері де маңызды болып табылады. Мысалы, бала қандай контент қарайды және әлеуметтік желілерде қандай топтарға кіреді (18%), интернетте кіммен сөйлеседі (7%) және қандай ақпарат жариялайды (4%). Ата-аналардың бұл жайттарға да назар аударуы керек.
“Ата-аналар көбінесе балалардың экран алдында өткізетін уақытына алаңдайды. Алайда, интернетте олар әлдеқайда қауіпті жағдайларға тап болуы мүмкін: жасы шектеулі немесе зорлық-зомбылық мазмұн көру, бейтаныс адамдармен қарым-қатынас жасау, шабуылдаушылар пайдалана алатын жеке ақпаратты бөлісу. Сондықтан балалардың интернеттегі әрекеттерін қадағалау өте маңызды: олар не көреді, кіммен сөйлеседі, өзі туралы не жариялайды – бұл әсіресе кішкентай балаларға қатысты болса маңызды. Мұндай қадағалау балаларды онлайн қауіптерден қорғауға көмектеседі,” – деп түсіндірді Валерий Зубанов, “Касперский зертханасының” Қазақстан, Орталық Азия және Моңғолиядағы директоры.
“Касперский зертханасы” желідегі балаларды қорғау үшін келесі шараларды ұсынады:
• Балалармен интернеттегі қауіпсіздік ережелерін талқылап, алаяқтық пен басқа да онлайн қауіптер туралы ақпарат беру;
• Жеке деректерді шектен тыс жариялау қаупі туралы ескерту;
• Бейтаныс адамдармен қарым-қатынас жасауға қатысты сақтықты түсіндіру және күдікті хабарламалар туралы ата-аналарға хабарлау қажеттілігін айту;
• Балалардың есептік жазбаларына мықты құпия сөздер орнатуға көмектесу. Құпия сөздер кемінде 12 таңбадан тұрып, әріптер мен сандардың комбинациясын қамтуы керек;
• Баланың құрылғысына қорғаныс бағдарламасын, мысалы, Kaspersky Premium орнату. “Касперский зертханасы” өнімдерінің тиімділігі тәуелсіз сынақтармен дәлелденген;
• Баланың интернеттегі әрекетін қадағалау үшін Kaspersky Safe Kids сияқты арнайы ата-ана бақылауы бағдарламаларын пайдалану.