Қазақстандағы Американдық бұрыштар киберқауіпсіздікке арналған «UNSEEN ENEMIES» көрмелер мен дәрістер сериясын аяқтады
Қазақстандағы Американдық бұрыштар жақында цифрлық сауаттылықты арттыру және киберқауіпсіздік туралы хабардарлықты арттыруға бағытталған IT Alem бағдарламасын аяқтады. Бағдарламаның ең қызықты элементтерінің бірі «UNSEEN ENEMIES» атты көрмелер мен дәрістер сериясы болды, ол цифрлық шынайылықтың жасырын қауіптерін жаңаша көзқараспен ашты.
Петропавл, Астана, Алматы, Орал, Павлодар, Өскемен және Ақтөбе қалаларында өткен бұл шаралар аясында келушілер киберқатерлер әлеміне еніп, шынайы хакерлік техникаларды көріп, цифрлық шабуылдардың нақты мысалдары негізінде жасалған өнер туындыларымен танысты.
Неліктен киберқатерлер маңызды?
Әлемде әр секунд сайын шамамен 800 кибершабуыл орын алады — бұл минутына 48 мың шабуыл деген сөз. Әсіресе, қаржы мекемелері, мемлекеттік жүйелер және ірі кәсіпорындар тәуекелге бейім, бірақ қарапайым пайдаланушылар да нысанаға айналуда. Мысалы, Қазақстандағы ұйымдардың 70%-ы фишинг және зиянды бағдарламаларға байланысты оқиғаларға тап болған. Сондықтан киберқауіпсіздік мәселесі бизнес иелерінен бастап смартфон қолданушыларына дейін барлығына өзекті.
«UNSEEN ENEMIES» бағдарламасынан қызықты деректер:
1. Фишинг техникасы суретшілер көзімен: Көрменің ең әсерлі өнер туындыларының бірі хакерлердің жалған электрондық хаттар мен веб-сайттарды деректерді ұрлау үшін қалай пайдаланатынын көрсетті. Хат неғұрлым «ресми» көрінсе, пайдаланушы оны ашу ықтималдығы соғұрлым жоғары екендігі анықталды.
2. Қауіпті парольдер: Ең әлсіз пароль қандай? Спикерлердің бірі әлі күнге дейін «123456», «password» және «qwerty» сияқты комбинациялар ең әлсіз парольдер қатарында екенін айтты. Кеңес: әрбір аккаунт үшін бірегей құпиясөздерді қолданыңыз және оларды жиі ауыстырыңыз.
3. Әлеуметтік инженерия: Сарапшылардың бірі табысты хакерлер тек технологияларға ғана емес, адамның психологиясына да сүйенетінін айтты. Мысалы, алаяқтар компания қызметкерлеріне қоңырау шалып, техқолдау қызметінен екенін айтып, маңызды ақпаратқа қол жеткізеді.
«UNSEEN ENEMIES» бағдарламасының сарапшыларынан кеңестер:
• Екі факторлы аутентификация (2FA): Оны барлық платформаларда қосыңыз. Егер құпиясөзіңіз бұзылса да, 2FA сіздің аккаунтыңызды қорғап тұрады, себебі кіру үшін қосымша код қажет болады.
• Қоғамдық Wi-Fi желілерін пайдаланғанда сақ болыңыз: Публичті желіге қосылсаңыз, VPN қолданыңыз, себебі мұндай желілер көбінесе деректердің сыртқа шығуына әкелуі мүмкін.
• Күтпеген хабарламаларға сақ болыңыз: Егер сізге сілтемеге өту немесе деректерді жіберу ұсынылса — екі рет ойланыңыз. Хабарлама ресми көрінсе де, бұл алаяқтық болуы мүмкін.
• Күдікті қосымшаларды жүктемеңіз: Ресми емес көздерден жүктелген қосымшалар вирустар мен шпиондық бағдарламаларды қамтуы мүмкін, олар деректерді ұрлайды.
Өнер киберқатерлерді түсінуге қалай көмектеседі?
«UNSEEN ENEMIES» көрмесі тек киберқауіпсіздік туралы ғана емес, сонымен бірге қауіптерді мәдени тұрғыда түсінуге де бағытталған. Инсталляциялар мен цифрлық өнер арқылы келушілер киберқатерлердің күнделікті өміріміздің бір бөлігіне қалай айналғанын көрді. Экспонаттардың бірі пайдаланушылардың деректері бөтен қолдарға түссе, олардың «цифрлық көлеңкеге» айналып, ізін бақылауға және пайдалануға болатынын нақты көрсетті.
Жоба цифрлық әлемде ең жақсы қорғаныс әдістері — хабардарлық пен білім екенін көрсетті. Бұл іс-шаралар қатысушылардың цифрлық қауіпсіздік туралы білімдерін арттырып қана қоймай, әрқайсысын технологиялар әлеміндегі жеке қорғанысы туралы ойлануға жетеледі.