Tesla компаниясының оқыту әдістемесі: компания автомобиль нарығында қандай төңкеріс жасады
Tesla IPO-ға 2010 жылы шықты, 226 млн АҚШ долларын тартып, прототиптен жаппай өндіріске көшті. Содан бері компания стартаптан жаһандық көшбасшыға дейін өсті: автомобиль жеткізілімдері 2013 жылғы 22 мыңнан 2024 жығы 1,79 млн-ға дейін, ал түсім 2 млрд АҚШ долларынан 97,7 млрд АҚШ долларына дейін өсті. Tesla-ның алғашқы жылдық табысы 2020 жылы болды (0,7 млрд АҚШ доллары), ал 2021-2023 жылдары ол 12,5–15 млрд АҚШ долларына жетті. 2023 жылғы қорытынды бойынша компания әлемдік электромобильдер нарығының 19,9%-ын иеленіп, әлемдегі ең қымбат автоөндірушіге айналды, капиталдандыру 1 трлн АҚШ долларынан асты.
1. Алғашқы күндерден-ақ электрлендіруге назар аударылды. Tesla толық электрлендіру стратегиясын кезеңдік даму жоспарына сай іске асырады: премиум санатындағы моделдерден жаппай нарыққа дейін. Бәсекелестеріне қарағанда, компания бастапқыда гибридтерден бас тартып, тек электромобильдерге назар аударды, бұл жағдай оған салада жетекші орынға ие болуға мүмкіндік берді.
2. Тік интеграция және меншікті технологиялар. Tesla аккумуляторлар мен чиптерді әзірлеуден бастап БЖ-ны шығарып, тікелей сатуға дейінгі бүкіл өндірістік циклды бақылайды. Бұл жағдай жеткізушілерден тәуелсіздік пен тапшылық жағдайында орнықтылықты қамтамасыз етеді. Гигафабрика құрылысы және 4680 ұяшық өндірісі батареялардың құнын 56%-ға азайтып, бәсекеге қабілеттілігін жақсартты.
3. Қуаттау инфрақұрылымына инвестициялар. Tesla өзінің Supercharger қуаттау станцияларының желісін дамытуда, бұл жағдай сыртқы инфрақұрылымға тәуелділікті жойып, маңызды бәсекелестік артықшылыққа айналады. 2025 жылдың басында желі 52 елдегі 7121 станцияны қамтиды. Компания бөгде өндірушілерге NACS қуаттау стандартын да ашты, ол оның саладағы ықпалын нығайтты.
4. Бағдарламалық жасақтама мен автопилоттағы технологиялық көшбасшылық. Tesla автомобильдер үнемі жетіліп отыратын сымсыз жаңарту жүйесін (OTA) жасады. Автономды көлік айдауға ерекше назар аударылады: 2014 жылдан бастап автомобильдер қажетті сенсорлармен жабдықталған, ал Full Self-Driving (FSD) жүйесі 2025 жылға қарай 3 млрд-тан астам миль деректер жинады. 1 млн-нан астам көлік иесі бета-тестілеуге қатысады, бұл жағдай функционалдылықты тез дамытып, жүйені монетизациялауға мүмкіндік береді.
5. Илон Масктың бірегей басқару тәсілдері:
● АҚШ, Германия және Қытайдағы Gigafactory құрылысы арқылы өндірісті масштабтау, мұнда Model 3 өзіндік құны мен локализация жылдамдығы жағынан үлгі болды.
● Дәстүрлі маркетингтен бас тарту: Tesla адал қоғамдастықты, Масктың әлеуметтік желілерін және қоғамдық іс-шараларды пайдаланады.
● 2014 жылы электромобиль индустриясының дамуын ынталандыру үшін 900-ден астам патенттің ашылуы.
● Дағдарысты басқару: Маск 2018 жылы Model 3 өндірісінің мәселелерін жеке өзі шешіп, нарықтағы өзгерістерге, соның ішінде 2020-2023 жылдардағы бағаның өзгеруіне ден қойды.
Tesla-ның жаһандық автоөнеркәсіпке ықпалы. Tesla-ның жетістігі дәстүрлі автокөлік концерндерін стратегияларды қайта қарауға мәжбүр етті. 2020 жылдары электромобильдер басымдыққа ие болып, ірі брендтер ауқымды электрлендіру бағдарламаларын жариялады. General Motors 2035 жылға қарай электромоделдерге миллиардтаған инвестиция құйып, бензинмен жүретін көліктерді сатуды тоқтатуды жоспарлап отыр. Ford, Stellantis және Mercedes-Benz көліктері де EV бағытын белсенді түрде дамытуда. Volkswagen электромобилдер мен цифрландыруға 180 млрд еуро инвестициялады, ал Toyota 2030 жылға дейін батареямен жүретін EV автомобилдері үшін 35 млрд АҚШ долларын жариялады. Осылайша, Tesla салада жаңа стандарттар орнатты және бәсекелестер оны технологиялар мен нарық үлестері бойынша қуып жетуге тырысуда.
Қаржылық нәтижелер және нарық үлесі. Tesla 2024 жылы 1,79 млн автомобиль сатып, негізгі көрсеткіштер бойынша жетекші орынға шықты, бұл батареямен жүретін EV автомобилдері нарығының ~20%-ын сақтап қалды. Түсім 97,7 млрд АҚШ долларын құрап, баға төмендегендіктен аздап өсті. Нарықтық капиталдандыру 1 трлн АҚШ доллары шамасында тербелуде. Алайда табыстылық төмендеді: GAAP кірісі 53%-ға төмендеді, автомобиль маржасы 23,3%-дан 18,4%-ға дейін төмендеді. Бұл сатып алушылар арасында баламалардың көбеюі аясында баға бәсекелестігі кезеңінің басталуын білдіреді.
EV секторындағы инвестициялық идеялар
2020 жылдан бастап электр автомобилдері (EV) саласындағы компаниялар нарықтағы ең тартымды инвестициялық объектілердің біріне айналды. Венчурлік және институционалды инвесторлар «екінші Teslaны» іздеуге белсенді түрде назар аударуда. Бұл секторды қайта бағалау ішінара жаңа ойыншылар Tesla-ның жүк көліктері, люкс санатындағы седандар және басқа сегменттер сияқты өз тауашаларындағы жетістіктерін қайталай алады деген үміттерге байланысты. Сонымен бірге, бұл үрдіс келесі үлкен технологиялық жетістіктерді жіберіп алудан қорқумен де байланысты.
NIO Inc. (NYSE: NIO) – нарықта позициялары күшті премиум санатындағы электромобилдерді ең ірі қытайлық өндіруші. Компания инновацияларды, соның ішінде батареяны жылдам ауыстыру технологиясын және NAD автопилотын белсенді түрде дамытуда.
● NIO жоғары деңгейлі электр кроссоверлері мен седандарын шығарады, сондай-ақ жазылым экожүйесін ұсынады (BaaS батареясын жалға алу, ақылы автономды көлік жүргізу сервисі).
● 2022 жылы компания 122 мың автомобиль сатты, сондай-ақ Еуропа нарығында мүмкіндігі аясын кеңейтті.
● Ағымдағы шығындарға қарамастан, түсім өсуде: 2024 жылы ол 9 млрд АҚШ долларын құрады.
● Талдаушылар компанияның мүмкіндіктерін оң бағалайды, бірақ ескертулері бар: Citi Buy рейтингін нысаналы 8,1 АҚШ доллары бағасымен растайды, ал Morgan Stanley Overweight-ты 6,1 АҚШ доллары бағасымен растайды.
● NIO Tesla-мен салыстыруға болатын бренді мен технологиясы мықты электромобиль құрылысының «екінші толқынының» көшбасшысы болып қала береді.
NIO акциялары Қытайдағы EV-тің өсуіне және компанияның жаһандық кеңею мүмкіндігіне сенетін инвесторлар үшін тартымды болып саналады.
Li Auto Inc. (NASDAQ: LI) – Қытайдың ең жылдам дамып келе жатқан электрлендірілген SUV өндірушілерінің бірі, бәсекелестерінің аясында әсерлі коммерциялық нәтижелер көрсетеді.
● Компания EREV үлгілеріне маманданған (ДВС генераторы бар гибрид), бұл жағдай үлкен жүріс қорын қамтамасыз етеді, яғни шектеулі қуаттау инфрақұрылымы аясында маңызды артықшылық.
● Li L8 және L9 бестселлерлері Қытайдағы SUV премиум сегментінде жетекші орынға ие болды.
● 2023 жылы автомобиль сатылымы 240 мыңнан асты, бұл NIO мен XPeng-тен көп.
● Li Auto қазірдің өзінде жоғары орташа чек пен компоненттерді сатып алудың тиімді моделінің арқасында операциялық пайдаға қол жеткізуде.
● JPMorgan рейтингті нысаналы 40 АҚШ доллары бағасымен Overweight деңгейіне көтерді, ал орташа нарықтық баға 33-35 АҚШ доллары аралығында.
Li Auto жаңа қытайлық EV компанияларының ішіндегі ең орнықты ойыншы болып саналады. Оның акциялары 2025 жылға қарай табыстылық, масштабтау әлеуеті және толық электрлік модельдер мен өзінің қуаттау инфрақұрылымын шығару жоспарлары арқылы тартымды болып отыр.
Осылайша, Tesla инновациялар және тік интеграцияның табысты моделін көрсетті, бұл жағдай оған электромобиллдер нарығында жетекші орынға ие болуға мүмкіндік берді. Алайда, бәсекелестіктің өсуі мен баға күресін ескере отырып, компания дамудың жаңа кезеңіне аяқ басты. Инвесторлар үшін бұл жағдай технология мен масштабтауға назар аудара отырып, Tesla табысын қайталауға тырысатын NIO және Li Auto сияқты мүмкіндігі зор компанияларға инвестициялау мүмкіндіктерін ашады.