Жасанды интеллект мемлекеттік сатып алулар кезінде 781 миллиард теңге үнемдеуге көмектесті

Бұл туралы қаржы министрі Мәди Такиев Үкіметтің 2025 жылғы қаңтар–қыркүйек айларындағы әлеуметтік-экономикалық даму және республикалық бюджеттің орындалуы қорытындылары жөніндегі отырысында айтты.

«Мемлекеттік сатып алу жүйесіне жасанды интеллект элементтері енгізілді. Конкурстар рейтингілік-ұпайлық жүйе арқылы өткізіледі: конкурстық комиссия құрылмайды, жеңімпаз автоматты түрде анықталады, нәтижелерге шағым түсіру қарастырылмаған. Осылайша 781 млрд теңге үнемделді», — деді министр.

Қаржы министрлігінің деректері бойынша есепті кезеңде бюджет қаражатын пайдалану бойынша жалпы сомасы 2 трлн теңгеден асатын 791 тексеру жүргізілді. 348 млрд теңге көлемінде қаржылық бұзушылықтар анықталып, оның 310 млрд теңгесі жойылған. Қазіргі уақытта әлеуметтік саладағы 6 мыңнан астам нысан онлайн-мониторингте тұр.

Сонымен қатар министрлік нақты секторда бақылауды күшейтті. Тәуекел профильдері табыстарды жасыру мен бухгалтерлік есепті бұрмалау фактілерінің алдын алуға мүмкіндік береді. Мемлекеттік органдардың жоспарланған шығыстарын бюджет бекітілмей тұрып алдын ала талдау барысында 1,5 трлн теңге көлемінде сапасыз жоспарлау анықталды.

Цифрлық трансформация аясында бюджет шығыстарын онлайн-мониторингтеу жүйесі енгізілді, ол бұзушылық тәуекелдерін уақтылы анықтауға көмектеседі. Жүйе білім беру саласында алғашқы нәтижесін көрсетті.

«ЖИ элементтерін қолдану арқылы 2024 және 2025 жылдарға арналған тәуекелді төлемдер сомасы тиісінше 307 млрд және 132 млрд теңге көлемінде анықталды. Мысалы, аудандық білім бөлімдерінде бір қызметкерге бір айда 30–65 млн теңге аралығында төлем жасалған, сондай-ақ 10 млн теңгеден асатын сыйақылар берілген. Тағы бір жағдайда әртүрлі аты-жөнге 66 төлем жүргізілгенімен, бір есепшот пен бір ИИН көрсетілген», — деп түсіндірді министр.

Қазір мониторинг жүйесі тек білім беру емес, сонымен қатар денсаулық сақтау, мәдениет, туризм және спорт салаларын да қамтиды. Тексерулер кейбір мемлекеттік қолдау бағдарламалары қатысушыларының бюджет қаражатын мақсатсыз пайдаланатынын көрсетті. Мысалы, қаржы институты болып табылмайтын ұйымдар бюджеттен алынған қаражатты депозитке салып, пайыз түрінде пайда тапқан. Бір жағдайда 1 млрд теңге көлеміндегі несие 80 млн теңге табыс әкелген.

Сондай-ақ қайталанған субсидия алу фактілері анықталған — бірдей мал басына 808 млн теңге төленген. Мәди Такиевтің айтуынша, мұндай мысалдар бақылау мен цифрлық талдауды күшейту мемлекеттік аудит тиімділігін арттырудың басты бағыты болып қала беретінін дәлелдейді.

TSARKA қолдауымен