Қазақстанда цифрлық теңгені қолдану кеңейіп жатыр: бюджет қаражатын бақылау қалай өзгеруде
Премьер-министр Олжас Бектенов Мемлекет басшысының цифрлық экономикалық трансформацияға қатысты тапсырмаларын іске асыру мәселелері бойынша кеңес өткізді. Талқылау 2024 жылғы ақпандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында қойылған міндеттер аясында өтті.
Күн тәртібіндегі мәселелер — Ұлттық цифрлық қаржылық инфрақұрылымды дамыту және бюджет қаражатын тиімді пайдалану құралы ретінде цифрлық теңгені енгізу. Кеңеске Ұлттық Банк төрағасы Тимур Сүлейменов, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің басшысы Асхат Жұмағали және Ұлттық банк төрағасының кеңесшісі Бинұр Жаленов қатысты.
Цифрлық шешімдердің тиімділігі
Бинұр Жаленовтің айтуынша, бүгінде елдегі төлем айналымының 90%-ы және шамамен 30 миллион биометриялық сәйкестендіру сұранысы Ұлттық банктің жүйелері арқылы өтеді. 2024 жылы Антифрод-орталықтың жұмысы арқасында 2 млрд теңгеге заңсыз транзакциялар уақытылы бұғатталған. Жүйеге қазірдің өзінде 108 ұйым қосылған — барлық екінші деңгейлі банктер, ірі төлем операторлары мен микроқаржы ұйымдары. Ал шілде айында QR-код арқылы банкаралық төлем жүйесін іске қосу жоспарлануда.
Мемлекеттік бюджеттің шығыстарын ашық ету
Цифрлық теңге бюджет қаражатының қозғалысын бақылауға арналған пилоттық жобада қолданылуда. Асхат Жұмағали қазіргі уақытта шамамен 250 млрд цифрлық теңге шығарылғанын хабарлады, олардың әрқайсысында бірегей цифрлық белгі бар. Бұл қаражатты бөлуден бастап игеруге дейінгі барлық кезеңде қадағалауға мүмкіндік береді.
Агроөнеркәсіп кешенінде цифрлық теңге Ақмола облысындағы «Ауыл Аманаты» бағдарламасы аясында қолданылған. Мал шаруашылығына бөлінген қаржы жалған мәмілелерді болдырмауға және толық ашықтықты қамтамасыз етуге көмектесті.
Жыл ішіндегі жоспарлар
Жоба құрылыс саласында кеңейтіледі: цифрлық теңге Қарағанды, Павлодар және Атырау облыстарындағы жол құрылысы кезінде сыналып көріледі. Кәсіпкерлердің қатысуы ерікті негізде жүзеге асады, бұл, премьер-министрдің айтуынша, бизнестің ашықтыққа және Open Book қағидаты бойынша жұмыс істеуге ұмтылысын көрсетеді.
Сонымен қатар «цифрлық ҚҚС» әкімшілендіру бойынша пилоттық жоба іске қосылды — бұл салықты қайтаруды жеделдетіп, бақылаудың тиімділігін арттырады.
Алдағы қадамдар
Кеңестің қорытындысы бойынша Цифрлық даму, Қаржы, Индустрия және Ұлттық экономика министрліктері электронды ақшаны бағдарламалау әдістемесін және заңнамалық түзетулерді әзірлеумен айналысады.