Samsung Research күнделікті цифрлық деректерді пайдалана отырып, Альцгеймер ауруын ерте анықтауды дамытады
Альцгеймер ауруы – түрлі бағалаулар бойынша дүние жүзіндегі барлық жағдайлардың шамамен 60-70% құрайтын деменцияның ең таралған түрі. 65 және одан жоғары жастағы адамдар санының тез өсуіне байланысты, науқастар саны да артып келеді. Альцгеймер ауруы туралы қамқорлықтың маңыздылығын көрсету және ақпараттандыруды арттыру үшін Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен Халықаралық Альцгеймер қауымдастығы 21 қыркүйекті Дүниежүзілік Альцгеймермен күрес күні деп жариялады.
Бұл жариялынымда сіз Samsung Research зерттеушілерінің деменцияны ерте анықтауға бағытталған жұмыстары туралы біле аласыз.
Ерте диагностиканың маңыздылығы
Альцгеймер ауруы емделмейді және қалпына келмейді. Симптомдар пайда болғаннан кейін когнитивті функция біртіндеп төмендеп, күнделікті өмірді терең бұзады.
Көбінесе деменцияның алдын ала хабаршысы болып саналатын жеңіл когнитивтік бұзылулар (MCI) ерекше алаңдаушылық тудырады. Клиникалық сынақтар MCI бар адамдарда когнитивті қабілеттердің айтарлықтай төмендеуін көрсетеді, бірақ олар оған қарамай күнделікті тапсырмаларды орындай алады. Альцгеймер қауымдастығы келтірген деректерге сәйкес, 60 жастан асқан адамдардың 12-18%-ы MCI-мен өмір сүреді және олардың 10-15%-ы жыл сайын деменцияны дамытады. Сондықтан MCI-ті ерте анықтау және басқару медицина қауымдастығы үшін барған сайын маңызды басымдыққа айналуда1,2.
Бірнеше зерттеулер мидың өзгеруі Альцгеймер деменциясының басталуынан 10-20 жыл бұрын басталуы мүмкін екенін көрсетті3. Сондықтан ерте белгілерді анықтау өте маңызды. Айығып кетуге үміт беретін емдеудегі соңғы жетістіктерге қарамастан, ерте диагностика үздіксіз күтіммен біріктірілген бүгінгі күнге дейін ең тиімді тәсіл болып қала береді.
Ерте анықтаудың артықшылықтарына мыналар жатады:
• өмір сүру салтына өзгерістерді енгізу – болезниаурудың дамуын бәсеңдету үшін жақсартылған тамақтану, жаттығулар және когнитивті ынталандыру;
• когнитивті функцияны сақтау үшін дәрілік және дәрілік емес терапияны ертерек бастау;
• жаңа емдеу әдістеріне, соның ішінде жаңадан мақұлданған препараттарға немесе клиникалық сынақтардағы препараттарға қол жеткізу.
Сандық биомаркер технологиясы арқылы өзгерістерді қадағалау
Смартфондар мен тағылатын құрылғылар күнделікті өмірге еніп, тұтынушылардың әдеттері мен мінез-құлқы туралы егжей-тегжейлі деректерді жинайды. Бұл деректер күнделікті жұмыстағы ең болмашы өзгерістерді де сезгіштікпен жазып алады.
Мұндағы мүмкіндікті байқаған, Samsung Research зерттеушілері смартфондар мен тағылатын құрылғылардағы мультимодальды деректерді, соның ішінде қолданбаларды пайдалануды, теру жылдамдығын, хабар алмасу сипатын, қоңырау жиілігін, ұйқыны және дауысты талдау арқылы когнитивті өзгерістерді бақылайтын цифрлық биомаркер технологиясын әзірледі.
Ғалымдар сандық биомаркерлер алдыңғы зерттеулерде анықталған когнитивті құлдырау белгілерін өлшей алады деп болжады. Смартфондар мен тағылатын құрылғылардан алынған мультимодальды деректерді талдау арқылы олар когнитивтік күйді бағалады және цифрлық биомаркер алгоритмдері когнитивтік өзгерістерді тиімді түсіретінін растады.
Осылайша, қысқа сөйлемдерді есте сақтау және қайталау мидың қысқа мерзімді есте сақтаумен байланысты аймақтарын бағалауға мүмкіндік береді, ал сөйлеудің еркіндігі мен дәлдігін талдау тілдік қабілеттердің жағдайын көрсетеді. Қолданба мен хабар алмасу жиілігі мен әртүрлілігі, сондай-ақ қоңыраулар жиілігі әлеуметтік байланыстар мен атқарушы функциялар туралы түсінік бере алады.
Басқаша айтқанда, зерттеу мидың тілге және қысқа мерзімді есте сақтауға жауап беретін аймақтарын (Альцгеймер ауруы кезінде дәл осы аймақтар зардап шегеді) дауыстық деректерді пайдалану арқылы бағалауға болатынын көрсетті. Сондай-ақ, әлеуметтік және мінез-құлық дағдыларының төмендеуі қолданбаларды, хабарларды және қоңырауларды пайдаланудағы өзгерістерге байланысты екені анықталды.
Күнделікті деректер арқылы когнитивтік функциялардың төмендеуіне әсер ету
Samsung Research командасы шілде айында Копенгагенде (Дания) Медицина және биологиядағы инженерия бойынша (EMBS) электротехника және электроника бойынша (IEEE) халықаралық конференцияда когнитивті бұзылыстарды анықтауға арналған смарт құрылғы негізіндегі технологиялар бойынша зерттеулерін ұсынды.
Зерттеулердің бірінде когнитивті бұзылулардың ерте белгілерін анықтау үшін смартфон пернетақтасын енгізу сипатын талдайтын технология ұсынылды. Құпиялылық тәуекелдерін азайту үшін зерттеу мәтіннің мазмұнына емес, теру жылдамдығы мен түзетулер саны сияқты вербалды емес сипаттамаларға назар аударды. Бұл тілге тәуелсіз тәсіл жаһандық қолданудың жоғары әлеуетін көрсетті, ал жұмыстың өзі конференцияның ең жақсы баяндамаларының 7% - кірді.
Тағы бір зерттеу когнитивті бұзылуларды ерте анықтау мақсатында жүрісті – қадам жылдамдығын, қадам ұзындығын және тепе – теңдікті бақылау үшін Galaxy Watch смартфондары мен сенсорларының деректерін талдады.
Екі зерттеу де күнделікті өмірдегі мінез-құлық деректерін пайдалану арқылы клиникаларда жүргізілген деменция сынақтарымен салыстырылатын нәтижелерді көрсетті. Бұл тұтынушының қосымша әрекетінсіз жасауға мүмкіндік берді және күнделікті деректер бойынша когнитивті өзгерістерді бақылау мүмкіндіктерін көрсетті.
Технологиялар көмегімен өмір сапасын жақсарту
Сандық биомаркер технологиясы Альцгеймер ауруының күнделікті өмірде байқалмай қалуы мүмкін әрең байқалатын белгілерін ерте анықтауға көмектесуге арналған. Болашақта Samsung Research өзінің сандық биомаркер модельдерінің тиімділігін тексеруді жалғастыруды және осы технологияны дамытуды жоспарлап отыр.
Дәлдікті арттыру және одан әрі жетілдіру академиялық және медициналық қауымдастықпен ынтымақтастықты қажет етсе де, деменцияны ерте анықтаудағы прогресс адамдардың денсаулығын жақсартады, олардың өмір сүру сапасын арттырады және денсаулық сақтау жүйелеріне жүктемені азайтады деп күтілуде.