Тәжірибе, әлде диплом: skill-based іріктеу дәуірінде жұмыс берушілер үміткерлерді қалай таңдайды
Бүгінгі еңбек нарығы үміткерлерді тек диплом бойынша емес, нақты дағдылары мен нәтижелері арқылы бағалайды. Ресми білім маңызды болғанымен, шешуші рөлді практикалық тәжірибе атқарады. Қазақстандық жұмыс берушілердің skill-based тәсілге қаншалықты бейімделгенін анықтау үшін hh.kz платформасы түрлі салалардан 150-ден астам компания өкілдері арасында сауалнама жүргізді.
Үміткердің тәжірибесі мен дағдылары оның академиялық біліміне қарағанда маңызды бола ала ма?
(бірнеше жауап)
• Барлығы лауазымға байланысты — 54%
• Тәжірибе әрдайым формалды білімнен маңызды — 47%
• Тек техникалық немесе креативті мамандықтарда ғана — 14%
• Диплом әлі де негізгі критерий болып қала береді — 4%
Қорытынды:Жұмыс берушілердің басым бөлігі (54%) үшін басымдық лауазымға байланысты: кей жағдайда тәжірибе, кей жағдайда теория маңызды. Тағы 47% тәжірибе формалды білімнен маңыздырақ деп санайды. Бар болғаны 14% мұны тек техникалық және шығармашылық салаларға тән деп есептейді, ал 4% әлі де дипломды үміткерді бағалаудың басты негізі деп көреді.
Дипломы жоқ, бірақ курстан өткен мамандарға жұмыс берушілер қалай қарайды?
(бірнеше жауап)
• Егер курс беделді болса, жұмысқа алу үшін жеткілікті — 34%
• Бастапқы деңгейдегі лауазымдарға жарамды нұсқа — 31%
• Курстар дипломды толықтыра алады, бірақ алмастыра алмайды — 29%
• Мұны жоғары білімге тең деп санаймын — 21%
• Тек IT және digital салаларына жарамды — 21%
• Дипломсыз үміткерлерді қарастырмаймын — 2%
Қорытынды:Альтернативті білім беруге көзқарас барған сайын оң бағытта дамуда: жұмыс берушілердің 34%-ы танылған курстардан өткен үміткерлерді жұмысқа алуға дайын. 31% мұны бастапқы позициялар үшін жақсы мүмкіндік деп есептейді. 29% курстарды қосымша білім ретінде көреді, бірақ дипломның орнын баса алмайды деп санайды. Тек 2% ғана дипломды міндетті талап ретінде қалдырған.
Компаниялар үміткердің дағдыларын қалай бағалайды?
(бірнеше жауап)
• Басшымен әңгімелесу — 69%
• Нақты жұмыс жағдайына арналған кейс — 46%
• Тестілік тапсырма — 36%
• Дағдыларды тек түйіндеме бойынша бағалау — 9%
• Автоматтандырылған құралдар — 4%
• Басқа — 1%
Қорытынды:69% жұмыс беруші дағдыларды тікелей басшымен әңгімелесу арқылы тексереді. 46% нақты кейстерді қолданады, ал 36% тестілік тапсырмалар береді. 9% үміткерді тек түйіндеме бойынша бағаласа, заманауи автоматтандырылған құралдарды бар болғаны 4% пайдаланады.
Болашақта дипломның маңызы төмендей ме?
(бірнеше жауап)
• Ішінара, тек кей мамандықтарда — 62%
• Барлығы компания мен оның мәдениетіне байланысты — 32%
• Иә, нарық skill-based бағалау бағытына бет алды — 23%
• Диплом маңызды сүзгі ретінде қалады — 19%
• Білімнің рөлі қазірдің өзінде азайған — 5%
• Жауап беруге қиналамын — 3%
Қорытынды:62% жұмыс беруші дипломның рөлі тек кей салаларда төмендейді деп санайды. 32% бұл факторды компания мәдениетіне байланыстырады. 23% еңбек нарығы біртіндеп skill-based тәсілге көшіп жатқанын айтады, ал 19% дипломды әлі де негізгі сүзгі деп қабылдайды.
Жұмыс берушілер кімге басымдық береді: тәжірибесі бар үміткерге ме, әлде дипломы бар маманға ма?
• Мотивация мен әлеует бірдей болса, екеуін де қарастырамын — 38%
• Нақты нәтижесі бар үміткерді таңдаймын — 36%
• Әр жағдайды жеке бағалаймын — 18%
• Курстар мен кейстерге сүйенген үміткерді — 5%
• Теориялық база қажет болса, дипломы бар үміткерді — 3%
Қорытынды:Жұмыс берушілердің 38%-ы мотивациясы тең үміткерлердің екеуін де қарастырады, ал 36% нақты нәтижелерге сүйенеді. Бар болғаны 3% ғана дипломды шешуші фактор деп санайды. Бұл тәжірибенің құндылығы өсіп, іріктеу тәсілі барған сайын жеке сипат алатынын көрсетеді.
Жалпы қорытынды
hh.kz сауалнамасы көрсеткендей, қазақстандық жұмыс берушілер skill-based тәсілге сенімді қадаммен бет алды. 54% үшін үміткерді таңдау нақты лауазымға байланысты, ал 47% тәжірибені формалды білімнен жоғары қояды (сауалнамада бірнеше жауап нұсқасына рұқсат берілді). 69% компания үміткердің дағдыларын практикалық сұхбаттар мен нақты кейстер арқылы бағалайды. 62% диплом тек кей салаларда маңызды болып қалады деп есептейді, бірақ жалпы тренд айқын — басты назар тәжірибеге, бейімделгіштікке және нақты нәтижелерге ауысуда.