Work-life blend work-life balance ұғымын ауыстырды: қазақстандықтар қайсысын жөн көреді?
Күрделі жұмыс кестесі, технологиялар мен қашықтанжұмыс істеу жұмыс пен жеке өмірді бір арнағатоғыстырды. Қазақстандықтар дәстүрлі work-lifebalance моделінен бас тартып, икемді work-life blendтұжырымдамасын жиі таңдай бастады. МұныHeadHunter Орталық Азия жүргізген сауалнаманәтижелері дәлелдейді.
Work-life blend дегеніміз не?
Work-life blend — бұл ретсіздік не «24/7 жұмыс» дегендібілдірмейді. Бұл – жұмыс пен жеке өмір бір-бірінеқарсы қойылмай, біртіндеп үйлесетін тәсіл. Мысалы, таңертең – спорт, түстен кейін – жұмыс міндеттері, одан кейін – үй шаруалары немесе дәрігерге бару, кешке – клиентпен телефон арқылы сөйлесу. Мұныңбарлығы – бір күннің толық құрамдас бөлігі.
Work-life balance тәсілінде міндеттер мен рөлдерайқын бөлінсе, ал blend тәсілі көбірек еркін жәнетабиғи ырғақты ұсынады. Бұл тәсілде күндіз жекемәселелерге көңіл бөлу үшін кінә сезімі болмайды — ең бастысы, барлық тапсырмалар сапалы әріуақытында орындалуы керек.
Неліктен blend барған сайын танымал бола түсуде?
Күрделі жұмыс кестелері, мессенджерлер жәнеқашықтан жұмыс істеу сияқты факторлар «жұмыс» пен «жеке өмір» арасындағы шекараны айқындықсызқалдырады. Пандемиядан кейін тепе-теңдік сақтаудыңқиындығы анықталды, ал жұмыс пен жеке өмірді бір-біріне кіріктіру шынайы әрі мүмкін болатын тәсіл болыптабылады.
Қазақстандықтардың осы принциптерге қаншалықтысәйкес келетінін анықтау мақсатында HeadHunter(hh.kz) 500-ден астам қазақстандықпен сауалнамаөткізді. Негізгі қорытындылар — төменде.
Қазақстандықтар күнін қалай ұйымдастырады?
— Тапсырмалар арасында ауысып жұмыс істейаламын — ең бастысы, барлық міндеттеруақытында орындалуы керек — 48%
— Нақты бөліп қарастырамын: жұмыс
— тек жұмыс уақытында, жеке өмір — кейінірек — 35%
— Жұмыс міндеттері көбінесе жеке уақытқа кіріпкетеді — 16%
— Барлығы араласып кетеді, бірақ мен үшін бұлқолайлы — 14%
— Басқасы — 1%*Әр респондент бірнеше жауап нұсқасын таңдай алды
Қорытынды: икемділік жаңа нормаға айналуда. Респонденттердің тек үшінші бөлігі нақты жұмыскестесін ұстанады, ал шамамен жартысы жеке өмірмен жұмыс міндеттерін күні бойы еркін үйлестіріп жүр.
Жеке уақыттағы жұмыс хабарламалары жайлы не айтуға болады?
— Егер бұл шұғыл болса, жауап беремін — 55%
— Бұл мені мазаламайды, мен әрқашанбайланыстамын — 33%
— Өте қолайсыз — елемеуге тырысамын —
17%— Кейде оқимын, бірақ жауап бермеймін — 12%—
Басқасы — 1%*Әр респондент бірнеше жауап нұсқасын таңдай алды
Қорытынды: адамдар қарым-қатынаста икемді бола түсуде: көпшілік жұмыс орнынан тыс шұғыл мәселелерге жауап беруге дайын, бірақ жеке шекараларын сақтайды. Тек әрбір алтыншы адам ғанажұмыс уақытынан тыс жұмысты толығымен алыптастайды.
Blend әлде balance — қайсысы қолайлы?
— Balance-ке көбірек жақынмын, бірақ икемділікті де қолдаймын — 38%
— Blend-ке жақынмын — осылай өмір сүру әлдеқайда оңай — 33%
— Тек balance — маған рөлдерді бөлу маңызды — 28%
— Толығымен blend-ке сүйенемін — бұл менің стилім
— 5%*Әр респондент бірнеше жауап нұсқасын таңдай алды
Қорытынды: сауалнамаға қатысқан респонденттердің 70%-дан астамы икемділіктің маңыздылығын растайды. Тепе-теңдік ұстанушылары да кейдеауытқуларға жол береді. Бұл күнді мінсіз жоспарлаудангөрі шынайы тәсілге ауысуды білдіреді.
Жұмыс уақытында жеке істерге рұқсат етіле ме?
— Тек ерекше жағдайларда — 37%
— Кейде қолданамын — қалай болғанда, мен де адаммын — 35%
— Мен толықтай қолдаймын — ең бастысы нәтиже, ал жұмыс сағаттары емес — 28%
— Бұл дұрыс емес — жұмыс уақыты тек жұмысқаарналған болуы керек — 10%*Әр респондент бірнеше жауап нұсқасын таңдай алды
Қорытынды: Қазақстандықтардың 63%-ы жұмысуақыты барысында жеке мәселелерін шешугемүмкіндік береді. Бұл тағы бір дәлел: қатаң шектералынып тасталады, ал бірінші орынға сенім мен нәтижеге деген жауапкершілік шығарылады.
Work-life blend әдісі кімдерге қолайлы?
Бұл әдіс әсіресе келесілер үшін тиімді:
• икемді жұмыс кестесі бар мамандар (кәсіпкерлер, фрилансерлер, басшылар);
• ата-аналар мен отбасы міндеттерін басты орынғақоятын адамдар;
• пайдалы дағдыларды дамытуға тырысатынадамдар: спорт, білім алу, хобби;
• қатаң уақыт кестесін ұнатпайтын, бірақ нәтиженіжоғары бағалайтын адамдар.
Егер сіз үшін тұрақты жұмыс кестесі, болжаушылықжәне тапсырмалардан толық демалыс маңызды болса, классикалық balance әлі де сізге сәйкес келетін әдісболуы мүмкін
Өз blend-іңді қалай құруға болады: практикалыққадамдар
1. Өз күніңізді бақылап отырыңыз. Қай кездеэнергияңыз артып, ал қай кезде шаршау сезімінсезінесіз? Бұл маңызды тапсырмаларды қашаншешу керектігін, ал қашан үзіліс жасау керектігінтүсінуге көмектеседі.
2. Жұмысты блоктар бойынша орындаңыз.Таңертең — басты міндеттер, күндіз — қарым-қатынастар, кешке — күнделікті міндеттер. Бұләдіс өнімділікті сақтау үшін оңайырақ.
3. Өзіңізді күтіңіз. Жаяу серуендеу, туыстарменсөйлесу немесе 10 минут кітап оқу — бұл «үзіліс» емес, жүйенің маңызды бөлігі.
4. Тәжірибелер жасап көріңіз. Шаршау үшін өзіңіздіайыптамаңыз, жаңа ырғақтарды сынап көріңіз. Барлығы процесс барысында қалыптасады.
5. Ережелерді талқылаңыз. Әріптестеріңізбен жәнежақындарыңызбен сөйлесіп, қашан байланыстаболатыныңызды және қашан мазаламаған дұрысекенін шешіңіз.
Қорытынды
Work-life blend — бұл сән емес, қазіргі заманшындығының көрінісі. Бұл әдіс күн тәртібін өзіңізгеыңғайлы етіп құруға, икемділікте тұрақтылық сақтауғажәне маңызды нәрсені «кейінге қалдырмай» толықөмір сүруге мүмкіндік береді.
Қолданыңыз. Бақылаңыз. Реттеңіз. Жұмыс өмірдің бір бөлігі, бірақ толық өмір емес әлемде өзіңізге ыңғайлы ырғақты табыңыз.