“Джохари терезесі” әдісі деген не?
Өзіңізді қаншалықты танисыз? Өзім жайлы бәрін білемін деп айта аласыз ба? Кейде адамдар өздері туралы бәрін білетін сияқты болады. Ал шын мәнінде әркімде «соқыр аймақ» бар – бұл адамның өзі байқамайтын мінез-құлықы, әдеттері. Оны өзгелер байқап, айтып жатады, біз таң қаламыз. Сонымен қатар «жасырын аймақ» та бар – бұл адам туралы ешкім білмейтін нәрсе.
Егер адам өзі туралы көп білмесе немесе басқалардан қандай да бір қасиеттерді жасырса, оған достар табу және мансап құру қиынырақ. Өзіңізді тереңірек түсіну үшін «Джохари терезесі» әдісін қолдануға болады. Бүгін бұл техниканың не екенін және оны жеке өсу мен бизнесті дамыту үшін қалай пайдалану керектігін айтамыз.
«Джохари терезесі» дегеніміз не
«Джохари терезесі» – бұл өзіңізді жақсы түсінуге және басқалардың сізді қалай қабылдайтынын анықтауға көмектесетін әдіс. Техника бойыңыздағы жасырын ерекшеліктерді көрсетеді.
Модель атауы авторлардың атынан – американдық психологтар Джозеф Лафт пен Харрингтон Ингхэм есімдерінің алғашқы буындарынан құралған. Ғалымдар матрица түріндегі схема ұсынып, онда көлденеңнен «мен білемін» және «мен білмеймін», ал тігінен «басқалар біледі» және «басқалар білмейді» деп жазады. Қиылыстар төрт аймақты құрайды, олардың әрқайсысының өз атауы бар:
• Ашық аймақ – адамның өзі де, басқалар да білетін қасиеттері.
• Жасырын аймақ – адам өзі білетін, бірақ өзгелерге айтпайтын қырлары.
• Соқыр аймақ – адам өзі байқамайтын, бірақ басқалар көретін мінез-құлық ерекшеліктері.
• Белгісіз аймақ – адамның өзі де, өзгелер де білмейтін, әлі ашылмаған қабілеттер мен қасиеттер.
Әр аймақтың оң және теріс жақтары болуы мүмкін. Бұл адам жаман немесе жақсы деген сөз емес. Модель жеке тұлғаны бағалау үшін емес керісінше өзін және мінез-құлқын тереңірек түсіну үшін қажет.
«Джохари терезесі» техникасын бизнес үшін де қолдануға болады. Әдіс брендтің және белгілі бір өнімнің ерекшеліктерін түсінуге жарамды.
Мысалы; Үй жануарлары дүкендерінің желісі сатып алушылар санын арттырғысы келеді. Ол үшін «Джохари терезесі» әдісі бойынша талдау жүргізеді.
Ашық аймақ. Дүкен ешкімде жоқ жануарларға арналған тауарларды сатып алады.
Жасырын аймақ. Дүкен командасында кәсіби ветеринарлар жұмыс істейді. Олар әрбір тауардың жануарларға қауіпсіз болуын бақылайды.
Соқыр аймақ. Сатып алушылар дүкен тауарлардың кең ассортиментін ұсынады, бірақ басқа дүкендерден сапасында айырмашылық жоқ деп санайды.
Белгісіз аймақ. Дүкен белгісіз аймақты ашуға шешім қабылдады. Ол үшін кәсіби ветеринарлармен кеңесті іске қосты.
Бұл идея жұмыс істеп, дүкен сатып алушылардың сұраныстарына сәйкес келетін ерекше ұсыныс жасады.
Әдісті қалай қолдануға болады
«Джохари терезесі» техникасының негізгі міндеті – компанияның басқаларға айту керек күшті жақтарын көрсету. Сондай-ақ жұмыс істеуге болатын кемшіліктерге назар аудару.
Біз сізге «Джохари терезесін» қалай пайдалану керектігін кофехана мысалында түсіндіреміз.
Ашық аймақ – барлығына белгілі ақпарат
Кофехана күн сайын витринаға жаңа піскен тоқаштар қойып, қонақтарға өзімен бірге кофе дайындайды. Мекеме бәсекелестерден бұрын таңғы жетіде ашылады. Бұл жұмысқа ерте кететін адамдарға ыңғайлы. Кофехана иелері өздерінің артықшылығы туралы біледі, сондықтан олар әлеуметтік желілерде ерекше атап өтеді. Осылайша бизнес өзінің күшті жақтарын еске салып отырады.
Жасырын аймақ – компания біледі, бірақ көрсетпейді
Мысалы, кофехана қызметкерлері иттері бар қонақтарға әрқашан қуанады. Оларда тіпті үй жануарларына арналған тәттілер мен су ыдыстары бар. Бірақ мекемеге үй жануарларымен бірге келуге болатындығы туралы ақпарат жоқ. Ал жалпы мұндай қызмет жаңа қонақтарды тарта алады, мысалы, итпен серуендеп жүргенде таңғы асқа кіреді.
Көп жағдайда компаниялар өздерінің күшті жақтарын түсінбейді. Компанияның құндылықтары туралы айтыңыз, насихаттаңыз.
Соқыр аймақ – қонақтар көреді, бірақ компания байқамайды
Кофехана қағаздан эко шыныаяқтар сатып алды. Бренд осылайша беделімізді жақсартамыз және табиғатты қорғаймыз деп санайды. Бірақ қонақтарға ұнамауы мүмкін.
Соқыр аймақтарды байқау үшін компаниялар сауалнамалар жүргізіп, клиенттерден үнемі кері байланыс алып отыруы керек.
Белгісіз аймақ – бұл компания да, қонақтар да білмейтін нәрсе
Кофехананың пештері бар, онда тоқаштар пісіреді, оған нан да пісіре алар еді. Жаңа өнім мекеменің артықшылығы бола алады және бәсекелестіктен арылуға көмектеседі. Белгісіз аймақта не бар екенін анықтау үшін қызметкерлермен жиі ақылдасыңыз, саланың трендтерін қарап, қонақтардың сұрауларын болжауға тырысыңыз.
Соқыр аймақты азайту
Соқыр аймақ неғұрлым аз болса, бренд өзінің күшті және әлсіз жақтарын жақсы түсінеді. Бізден бірнеше кеңес:
• Бизнестің аудиториямен қай жерде және қалай кездесетінін анықтаңыз.
• Клиенттерден кері байланыс жинаңыз.
• Қызметкерлерден кері байланыс сұраңыз.
• Нәтижелерді зерттеңіз.
• Компанияның құндылықтары оны басқалар қалай көретініне сәйкес келетінін тексеріңіз.
Барлық бөлімдер аудиторияға біртұтас әсер етуі үшін олар бірлесіп жұмыс істеуі керек. Ақпаратты уақытында бөлісу және әр тапсырманың қай кезеңде екенін және кім не үшін жауап беретінін білу маңызды. Битрикс24 бірлескен жұмысты ұйымдастыруға көмектеседі. Мұнда таск-трекер, мессенджер, бейне қоңырау қызметі, күнтізбе және т.б. көптеген құралдар бар.